Ochrona pracowników przed hałasem to ważny i aktualny problem firm przemysłowych. Jak już wspominaliśmy we wpisie o hałasie w środowisku pracy, wielu polskich przedsiębiorców wciąż nie zdaje sobie sprawy z tego, że hałas bardzo negatywnie wpływa nie tylko na słuch, lecz także na cały organizm pracownika.
I chociaż negatywne oddziaływanie hałasu na organizm zależy od wielu czynników, to najważniejsza wciąż pozostaje kwestia poziomu decybeli oraz czasu wystawienia pracownika na styczność z głośnymi dźwiękami maszyn. Niestety im dłużej pracownik przebywa na głośnej hali przemysłowej, tym większe są szanse, że narazimy go na przykre skutki zdrowotne.
Na szczęście zarówno polskie przepisy jak i unijne regulacje wprost określają dopuszczalne normy hałasu i podpowiadają jak ich przestrzegać. I to właśnie na tych zagadnieniach skupimy się w tym wpisie.
Ku przestrodze, zaczniemy jednak od omówienia negatywnego wpływu hałasu na organizm pracownika.
Jak nadmierny hałas wpływa na pracownika?
Kluczowe jest uświadomienie sobie, że hałas oddziałuje nie tylko na sam organ słuchu! Za pośrednictwem układu nerwowego wpływa także destrukcyjnie na organy wewnętrzne.
Szkodliwe oddziaływanie hałasu na organizm można podzielić na:
– oddziaływanie na narząd słuchu,
– oddziaływanie na cały organizm.
Jak hałas wpływa na narząd słuchu pracownika?
Szkodliwy wpływ hałasu na narząd słuchu powodują następujące cechy hałasu:
– DŁUGOTRWAŁE oddziaływanie hałasu większym od 80 dB,
– IMPULSOWY hałas o szczytowych poziomach większych od 130-140 dB,
– hałas o ŚREDNIEJ I WYSOKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI między 200 a 20 000 Hz,
– OSOBNICZA PODATNOŚĆ pracownika na szkodliwy wpływ oddziaływania hałasu.
Wpływ hałasu na narząd słuchu i samopoczucie człowieka określiliśmy na poniższym Rysunku 1:
Rys. 1 – Wpływ hałasu na słuch i organizm człowieka
Jak hałas wpływa na organizm pracownika?
Dokładne skutki oddziaływania hałasu na cały organizm człowieka nie są jeszcze dokładnie rozpoznane. Badania doświadczalne wykazują jednak, że po przekroczeniu 75 dB występują wyraźne zaburzenia funkcji fizjologicznych organizmu.
Ogólnie można stwierdzić, że organizm traktuje hałas jak “intruza”, a w skutek walki z nim dochodzi do ZMNIEJSZENIA odporności organizmu na rozwój różnych chorób. Hałas osłabia organizm, a także negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne, sprawność umysłową oraz efektywność i jakość pracy człowieka.
Wpływ hałasu na człowieka przedstawiliśmy w Tabeli 1:
Tabela 1 – Wpływ hałasu na organizm człowieka
Ochrona pracowników przed hałasem
– wymagania w obszarze Unii Europejskiej
W obszarze obecnej Unii Europejskiej podstawowe znaczenie dla działań mających na celu
poprawę warunków pracy ma Dyrektywa nr 86/188/EWG. Dotyczy ona ochrony pracowników przed zagrożeniami związanymi z narażeniem na hałas podczas pracy.
W dyrektywie tej określono podstawowe wielkości charakteryzujące hałas w środowisku
pracy. Są to:
– dzienny poziom ekspozycji na hałas w dB,
– tygodniowy poziom ekspozycji na hałas w dB.
W dyrektywie opisano również obowiązki pracodawców i pracowników, które można
sprowadzić do trzech poziomów działania:
– poniżej 85 dB,
– do 85 dB,
– do 90 dB.
Szczegółowe zapisy Dyrektywy oraz wzory użytkowe znajdziesz tutaj.
Ochrona pracowników przed hałasem
– krajowe przepisy prawne
Postanowienia zawarte w Unijnej Dyrektywie 86/188/EWG w zakresie ochrony przed hałasem w środowisku pracy zostały uwzględnione także w polskich regulacjach.
Obejmuje je m.in.:
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
– Polska Norma PN-N-01307: 1994 – Hałas. Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy. Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów,
– Polska Norma PN-N-18002: 2000 – Systemy zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego (wg Centralnego Instytutu Ochrony Pracy).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej
Rozporządzenie określa wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, w tym hałasu.
Zgodnie z definicją podaną w rozporządzeniu, wartości te ustalono jako wartości średnie, których oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego czasu pracy, przez cały okres jego aktywności zawodowej, nie powinno powodować negatywnych zmian w jego stanie zdrowia oraz stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez:
– poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy i odpowiadającą mu ekspozycję dzienną lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy i odpowiadającą mu ekspozycję tygodniową,
– maksymalny poziom dźwięku A,
– szczytowy poziom dźwięku C.
Dopuszczalne wartości ze względu na ochronę słuchu wynoszą:
a) odniesiony do 8-godzinnego czasu pracy:
– poziom ekspozycji na hałas – 85 dB
– ekspozycja na hałas – 3,64*103 Pa2 *s
b) odniesiony do tygodnia pracy:
– poziom ekspozycji na hałas – 85 dB
– ekspozycja na hałas – 18,2*103 Pa2 *s
c) maksymalny poziom dźwięku A – 115 dB
d) szczytowy poziom dźwięku C – 135 dB
Ważne!
Wartości wymienione w punktach od a) do d) obowiązują jednocześnie!
Dla ekspozycji krótszej niż 8 godzin, dopuszczalną wartość równoważnego poziomu dźwięku A można w szybki sposób oszacować na podstawie Tabeli 2:
Tabela 2 – Dopuszczalne wartości równoważnego poziomu dźwięku A dla ekspozycji krótszej niż 8 godzin
Szczegółowe zapisy Rozporządzenia MPiPS oraz wzory użytkowe znajdziesz tutaj.
Polska Norma PN-N-01307: 1994
W normie jest podana metoda pomiaru i obliczeń dopuszczalnych wielkości charakteryzujących hałas. Podane są dopuszczalne wartości tych wielkości ze względu na ochronę słuchu (te same wartości co w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej) oraz dodatkowo dopuszczalne wartości hałasu ze względu na możliwość realizacji przez
pracownika jego podstawowych zadań.
Dopuszczalne wartości ze względu na możliwość realizacji przez pracownika jego
podstawowych zadań wynoszą:
a) wartości zestawione w Tabeli 3 (poniżej),
b) maksymalny poziom dźwięku A wynoszący 115 dB,
c) szczytowy poziom dźwięku C wynoszący 135 dB.
Tabela 3 – Dopuszczalne wartości równoważnego poziomu dźwięku A umożliwiające pracownikom realizację podstawowych zadań
Dostęp do pełnych zapisów Polskiej Normy PN-N-01307: 1994 możesz wykupić tutaj.
Polska Norma PN-N-18002: 2000
Ryzyko zawodowe szacuje się przez określenie prawdopodobieństwa wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty. W szczególności ocenia się ryzyko wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.
W normie podana jest metoda określania oceny narażenia zawodowego na hałas. Ocena ta polega przede wszystkim na porównaniu zmierzonych lub wyznaczonych wartości hałasu z wartościami dopuszczalnymi, obowiązującymi jednocześnie. Wystarczy przekroczenie jednej z tych wartości, aby uznać przekroczenie wartości NDN.
Do oceny narażenia zawodowego na hałas i ryzyka powstania negatywnych skutków
działania hałasu w postaci uszkodzeń słuchu (kryterium szkodliwości) można przyjąć
zasadę z uwzględnieniem krotności NDN.
Przykładowe kalkulacje krotności NDN przedstawiliśmy w Tabeli 4:
Tabela 4 – Przykład oceny ryzyka wynikającego z narażenia na hałas (krotność NDN)
Dostęp do pełnych zapisów Polskiej Normy PN-N-18002: 2000 możesz wykupić tutaj.
Podsumowanie
Jak widzisz, hałas w miejscu pracy może negatywnie wpływać nie tylko na słuch pracowników, ale także na cały ich organizm.
Czynniki decydujące o szkodliwości hałasu obejmują poziom decybeli oraz czas ekspozycji pracownika na głośne dźwięki. Długotrwałe narażenie na hałas powyżej 80 dB, impulsywny hałas przekraczający 130-140 dB, oraz hałas o średniej i wysokiej częstotliwości mogą prowadzić do zaburzeń funkcji życiowych!
Skutki długotrwałego, szkodliwego hałasu powodują zaburzenia fizjologiczne oraz osłabienie organizmu, co może prowadzić do zwiększonej podatności na różne choroby i słabszej efektywności Twoich pracowników.
Ochrona pracowników przed hałasem w Polsce opiera się na unijnych regulacjach, w tym Dyrektywie nr 86/188/EWG. Wartości dopuszczalnych natężeń hałasu określają zarówno dyrektywa jak i krajowe przepisy, takie jak Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej, czy polskie normy PN-N-01307: 1994 oraz PN-N-18002: 2000.
Wszystkie obowiązujące przepisy mają na celu ochronę słuchu pracowników oraz minimalizację ryzyka negatywnych skutków zdrowotnych związanych z narażeniem na hałas w miejscu pracy.
Pamiętaj więc, że stosowanie się do tych rozporządzeń jest nie tylko Twoim obowiązkiem jako pracodawcy, ale także moralną odpowiedzialnością jako osoby zatrudniającej innych ludzi!
Potrzebujesz się z nami skonsultować?
Jeśli po przeczytaniu tego artykułu masz wątpliwości, czy Twoja ochrona pracowników przed hałasem jest wystarczająca – napisz do nas, zadzwoń lub wypełnij formularz kontaktowy.
Z chęcią odpowiemy na ważne dla Ciebie pytania związane z redukcją hałasu w środowisku pracy i podpowiemy rozwiązania dopasowane do Twojego problemu.
Zleć nam kompleksową usługę typu „zaprojektuj – wykonaj”, a zyskasz pewność, że zostanie ona wykonana zgodnie z projektem, terminowo i przy użyciu najwyższej jakości materiałów.
Pamiętaj, że odpowiednie wyciszenie niektórych urządzeń poprawi warunki pracy Twojego zespołu, dzięki czemu mogą stać się bardziej efektywni.
